Iris دوربین مداربسته یکی از مهمترین اجزای دوربین است. مکانیزم آیریس در دوربین همانند باز و بسته شدن عنبیه چشم انسان است تا میزان نور دریافتی را مطابق شدت منبع نور تنظیم نماید. دلیل نام گذاری آیریس را نیز می توان عملکرد مشابه آن به عنبیه چشم انسان دانست. عنبیه چشم نقش کنترل کننده میزان نور ورودی را دارد. به این ترتیب که در شرایط کم نور با تغییر در ساختار خود سعی دارد نور بیشتری را دریافت کند. در مواقع نور زیاد نیز این تغییر به صورت عکس رخ می دهد تا از ورود نور اضافی به چشم جلوگیری کند. در ادامه به معرفی انواع آیریس و مکانیزم هر یک می پردازیم.

آیریس چگونه کار می کند

همان طور که در بالا اشاره شد آیریس نقش عنبیه چشم را در دوربین مداربسته ایفا می کند. اگر آیریس دهانه و دریچه بزرگتری ایجاد کند، نور بیشتری می تواند از آن عبور کند. دریچه کوچک Iris اجازه عبور نور کمتر را می دهد. نوری که از آیریس عبور می کند به سنسور تصویر برخورد می کند. سپس آن نور به عنوان impulse های الکتریکی که فیلم را ایجاد می کند، ثبت می شود. ورود نور بیش از اندازه موجب خرابی تصویر و گاهاً سیاه شدن آن می شود. آیریس دوربین مداربسته براساس نوع تنظیمات دریافت نور انواع مختلفی دارد.

انواع آیریس (Iris):

• آیریس ثابت ( Fixed Iris)
• آیریس دستی ( Manual Iris)
• آیریس اتوماتیک ( Auto Iris)
• P-Iris

در آیریس ثابت، شدت نور وارد شده به دوربین و چیپست همیشه ثابت خواهد بود. این به این معناست که آیریس ثابت، تغییری بر روی میزان نور ورودی به دوربین انجام نمی دهد. در واقع میزان نور برای دوربین قابل تنظیم نیست و تنظیمات آن توسط کارخانه سازنده صورت می گیرد. ضمن اینکه اغلب بخاطر سرعت پایین F-Stop، همیشه باز است. این نوع آیریس معمولاً در دوربین های کوچک مثل مینی دام ها استفاده می شود.

می توان گفت دوربین مداربسته با Iris ثابت گزینه مناسبی برای منزل است. به طور کلی تر از این دوربین ها بیشتر برای موقعیت هایی استفاده می شود که شدت نور ثابتی در طول شبانه روز دارند. به عنوان مثال محیط داخلی تجاری، مسکونی، ادارات که همواره شدت نور در آنها ثابت است.

• F-Stop زیاد = عمق میدان زیاد = نور کمتری لازم
• F-Stop کم = عمق میدان کم = نور بیشتری لازم

در آیریس دستی امکان تنظیم دریچه آیریس آن هم به صورت دستی وجود دارد. بنابراین کاربر می تواند به صورت دستی هنگام نصب با توجه به شدت نور محیط دریچه آیریس لنز دوربین را تنظیم کند. در نتیجه این عمل کیفیت تصویر دوربین مناسب خواهد شد. این تنظیم در زمان نصب انجام می شود به این دلیل که دسترسی به دوربین ممکن است بعد از آن دشوار باشد.

اما چنانچه شدت نور در طول شبانه روز تغییر کند، کیفیت تصویر کم می شود. بنابراین لازم است Iris با هر بار تغییر شدت نور در محیط تنظیم شود. از سوی دیگر تنظیمات پیاپی آیریس دوربین باعث کاهش عمر مفید دوربین مداربسته نیز خواهد شد. زیرا دوربین مداربسته با تنظیمات مکرر دچار اختلال می شود.

در این مدل از آیریس که بر روی لنز قرار دارد امکان تنظیم نور به صورت اتوماتیک وجود دارد. این Iris دوربین مداربسته دارای موتور است و باز و بسته شدن به طور خودکار را ممکن می سازد. به این ترتیب دریچه آیریس با تغییر شدت نور به صورت خودکار باز و بسته می شود تا میزان شدت نور ورودی را کنترل کند. به این ترتیب کیفیت تصویر در آیریس اتوماتیک بسیار بهتر از حالت های قبلی است. به دلیل استفاده این نوع آیریس از فناوری پیشرفته تر نسبت به آیریس های دستی و ثابت اغلب گران تر هستند.

این نوع Iris در دوربین مداربسته برای مکان های بیرونی مناسب تر هستند. زیرا با تغییرات نور محیط در طی شبانه روز به طور خودکار تنظیم می شود. آیریس اتوماتیک دارای یک نقطه ضعف است. این هم آن است که وقتی دریچه دوربین مداربسته بیش از حد باز یا بسته می شود؛ امکان دارد زاویه دید و فوکوس دوربین به صورت جزئی تغییر کند.

Auto Iris (DC و Video)

دو نوع لنز آیریس خودکار وجود دارد: آیریس DC و آیریس video. هر دو دارای یک دریچه با قابلیت تنظیم خودکار که در تغییرات سطوح نور عمل می کند، هستند. هر دو از سیگنال آنالوگ برای کنترل دریچه آیریس استفاده می کند. تفاوت این دو درجاییست که مدار تبدیل سیگنال آنالوگ به سیگنال های کنترل موتور، در آن قرار دارد. در DV-Iris مدار در داخل دوربین قرار دارد، در حالی که در video-Iris داخل لنز است.

P-Iris مدل پیشرفته تری از آیریس های خودکار است. حرف P در کنار نام Iris مخفف Precise به معنی دقیق است. کنترل دریچه آیریس در این نوع با توجه به شدت نور محیط و توسط یک موتور الکتریکی بسیار دقیق انجام می شود. بنابراین معایبی که در آیریس اتوماتیک وجود دارد در پی آیریس وجود نخواهد داشت.

دوربین های مداربسته ای که مجهز به این نوع آیریس هستند قیمت بالاتری نسبت به سایر مدل ها دارند. دوربین های مداربسته مجهز به P-Iris برای محیط هایی که نور دائماً در حال تغییر است، مناسب ترند. با توجه به گران قیمت بودن آنها بهتر است از این دوربین ها فقط برای موقعیت های حساس استفاده شود.

حال که با عملکرد انواع آیریس در دوربین مداربسته آشنا شدید، نوع کاربری هریک را توضیح می دهیم تا متناسب با نیازتان خرید کنید:

• اگر قصد دارید دوربین مداربسته را در یک محیط اداری نصب کنید و تنها ساعات اداری را نظارت داشته باشید، آیریس دستی و ثابت مناسب تر می باشد. لذا هم کیفیت تصویر مناسبی دارد و نیاز شما را مرتفع می کند و هم نسبت به سایر مدل ها ارزان تر می باشد.
• اگر قصد دوربین مداربسته در محیط های بیرونی و یا پارکینگ را دارید بهتر است از آیریس اتوماتیک استفاده کنید. با توجه به تغییر شدت نور در این محیط ها آیریس خودکار بهتر جواب خواهد داد.
• در صورتی که موقعیت های بسیار حساسی دارنید مثل صندوق مغازه یا فروشگاه، طلا فروشی ها، بانک ها و دیگر مراکز حساس و مهم حتما از پی آیریس استفاده کنید. در این مدل تصاویر دوربین دارای کیفیت بسیار خوبی می باشد و جزئیات به خوبی در آن مشخص است.